เหตุเพลิงไหม้ หรือการเผาขยะมีส่วนในการทำให้เกิด PM 2.5 จริงหรือไม่

เหตุเพลิงไหม้ หรือการเผาขยะมีส่วนในการทำให้เกิด PM 2.5 จริงหรือไม่ หลายวันมานี้คนกรุงเทพฯ นับล้านต้องตื่นมาพร้อมกับฝุ่นควันหนาตาที่ปกคลุมท้องฟ้าในหลายบริเวณ จนวิวทิวทัศน์ที่เคยมองเห็นชัดแจ๋วกลายเป็นภาพเลือนรางที่มีฝุ่น PM2.5 เป็นฟิลเตอร์เบลอๆ พร้อมกับตัวเลขสถานการณ์ PM2.5 สีส้มจากกรมควบคุมมลพิษ นอกจากจะประเมินสถานการณ์ไปแบบวันต่อวันว่า

ควรจะหยิบหน้ากากกันฝุ่น N95 มาคาดหน้าก่อนออกจากบ้านหรือไม่ หลายคนอาจไม่เคยรู้ด้วยซ้ำว่าแท้จริงแล้ว PM2.5 มีที่มาจากไหน‘ ไนโตรเจนไดออกไซด์ ’ มลพิษตัวร้าย ต้นตอของ PM2.5 ที่ไม่มีใครโฟกัส

ขอบคุณรูปภาพจาก the Standard

ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจกันก่อนว่า PM2.5 มีที่มาจากแหล่งกำเนิดที่หลากหลาย และส่วนใหญ่เกิดขึ้นจากกระบวนการเผาไหม้แทบทั้งสิ้น

“พอเราไปพูดว่าในกรุงเทพฯ นอกจากฝุ่นจากรถยนต์ก็ยังมีฝุ่นจากการก่อสร้างที่ทำให้เกิด PM2.5 แบบนี้เพราะเราโฟกัสไม่ถูกจุด เพราะฝุ่นที่เกิดจากการก่อสร้างไม่มีการเผาไหม้ ถึงจะมี PM2.5 ก็อาจจะน้อยมากๆ เมื่อเทียบกับสัดส่วนอื่นๆ ขณะที่ไนโตรเจนไดออกไซด์ที่กลายมาเป็น PM2.5

กลับมีบทบาทสำคัญต่อวิกฤตมลพิษทางอากาศที่เกิดขึ้นอยู่ในขณะนี้ ซึ่งถ้าเราไม่มองหรือวิเคราะห์ถึงแหล่งกำเนิดเหล่านี้ ทั้งแหล่งกำเนิดทางตรงและแหล่งกำเนิดขั้นที่สอง ปีหน้าก็จะมีวิกฤตเช่นนี้เกิดขึ้นอีก เพราะแก้ปัญหาไม่ตรงจุด”

จะเห็นว่าในหลายๆ ประเทศของสหภาพยุโรปหรือในบางรัฐของสหรัฐอเมริกามีความพยายามที่จะจำกัดการใช้รถยนต์เครื่องยนต์ดีเซลลง เพราะเป็นสาเหตุหลักของการปล่อยไนโตรเจนไดออกไซด์ รองลงมาคือการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลทั้งถ่านหินและก๊าซธรรมชาติในโรงไฟฟ้า ซึ่งไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะสร้างความเปลี่ยนแปลง แต่ถึงอย่างนั้นก็มีความจำเป็นที่จะต้องจำกัดการใช้ในระยะยาว

“นี่คือกุญแจสำคัญของการลดมลพิษ PM2.5 ทั้งในเมืองและเขตอุตสาหกรรม เราต้องโฟกัสไปที่การจำกัดการปล่อยก๊าซไนโตรเจนไดออกไซด์จากแหล่งกำเนิดต่างๆ จะไปห้ามไม่ให้ปล่อยคงยาก แต่ต้องเข้มงวดมากกว่านี้ และระดับความเข้มข้นของ PM2.5 ในอากาศก็จะไม่มากจนถึงขั้นวิกฤตอย่างที่เราเจออยู่”

สิ่งที่เหลือจากการเผาคือความร้อน, ขี้เถ้า และแก๊สปล่องไฟ(Flue gas) ขี้เถ้าเป็นส่วนผสมของสารอนินทรีย์ อาจอยู่ในรูปของของแข็งหรือฝุ่นละอองที่มากับแก๊สปล่องไฟ แก๊สปล่องไฟต้องถูกทำให้สะอาดก่อนถูกปล่อยออกสู่ชั้นบรรยากาศ